Ciało w psychoterapii. Psychoterapia kojarzy się głównie z procesami dziejącymi się w sferze myśli i uczuć. Człowiek siada naprzeciwko psychoterapeuty i pojawia się między nimi dialog. Osoba przychodząca z problemem do psychoterapeuty próbuje ujawniać swoje myśli i uczucia. Uczy się rozumieć siebie, a przez to również działać na rzecz poprawy jakości swojego życia. Psychoterapia w dużej mierze odbywa się za pomocą słów i w obszarze werbalnym, Niezwykle istotne jest także naświetlanie procesów dziejących się w ciele. Na czym polega rola ciała w psychoterapii?

CIAŁO W PSYCHOTERAPII I JEGO ROLA

Nasze ciało posiada wielką mądrość. Jest źródłem i przewodnikiem wielu informacji o nas samych. W szczególności jest informatorem o doświadczanych przez nas emocjach.

Uczucia, jakie się w nas pojawiają, mają odpowiednik w ciele. Kiedy czujemy się smutni, często pojawia się gula w gardle czy ciężar w klatce piersiowej. Złość nierzadko odzwierciedla się w napięciu w ciele, dłoniach, zaciśniętej szczęce czy ściśniętych mięśniach. Lęk może natomiast przejawiać się w postaci przyspieszonego bicia serca, czy „trzepotania” w klatce piersiowej. Aby nauczyć się rozpoznawać swoje emocje, warto wsłuchać się w ciało, Warto poznać swoje indywidualne sygnały świadczące o przeżywanych uczuciach. Kiedy się do nich zbliżymy i z nimi zapoznamy, będziemy mogli w pełni ich doświadczyć. Będziemy mogli wysłuchać co nam chcą powiedzieć (o czym jest aktualnie przeżywana emocja- jakie ma znaczenie w danej sytuacji). Dzięki zbliżeniu się do swojego ciała i doznawanych przez nie emocji, możemy poprawić naszą relację z uczuciami, ale też ze swoją cielesnością. 

PYTANIA DO CIAŁA I CIEKAWOŚĆ NA ODKRYWANIE

Jednak nie wszystkie odczucia płynące z ciała są od razu możliwe do nazwania. Niekiedy to, co pojawia się w ciele jako pierwsze, jest niejasnym doznaniem, odczuciem, tzw. „felt sense” (odczuwane odczucie). Kiedy z ciekawością i otwartością jesteśmy w stanie wsłuchać się w ciało i pojawiający się w nim felt sense, możemy odkryć niezwykłe rzeczy.

Felt sense to coś, co na początku nie posiada znaczenia. Najczęściej to jakieś doznanie, np. ścisk w żołądku, gula w gardle, ciężar w klatce piersiowej lub inne wrażenie fizyczne.

Kiedy w ciekawością zaczniemy podążać za tym odczuciem i sprawdzać, dokąd nas zaprowadzi, mogą pojawić się kolejne sygnały z ciała. Podążając za swoimi odczuciami, początkowo niejasnymi, możemy dojść do nazwania emocji i znaczeń, jakie się za nimi kryją. Kiedy pojawi się jakieś niejasne doznanie, możemy pytać naszego ciała: jakie to jest? jak to czuję i przeżywam? Czy to doznanie ma jakiś określony kolor, kształt, z czymś się kojarzy? Czy wiąże się z tym jakaś emocja? Jakie znaczenie ma dla mnie to odczucie? Czy ono jest mi znane z przeszłości? Pytań do naszego ciała może być wiele, a jeśli z ciekawością i cierpliwością będziemy oczekiwać odpowiedzi, pozwalając sobie na „niewiedzenie”, będziemy dowiadywać się o sobie coraz więcej.

Ciało w psychoterapii jest stopniowo odkrywane. Dzięki niej odpowiedź na powyższe pytania staje się jaśniejsza.

Nasze ciało nie działa przypadkowo. Wszystko, co odczuwamy, ma ostatecznie dla nas znaczenie, odnosi się w jakiś sposób do naszego życia, czy nawet konkretnej sytuacji. 

Dzięki wsłuchaniu się w doznania z ciała możemy dotrzeć nie tylko do bieżących uczuć pojawiających się w odpowiedzi na aktualne wydarzenia, ale także skontaktować się z ważnymi, trudnymi emocjami dotyczącymi różnych sytuacji z przeszłości. Kiedy to się wydarzy, możliwe jest ich przepracowanie, przeżycie, uwolnienie. Za tym idzie- nie tylko doznanie ulgi, ale także przetworzenie własnego doświadczenia. 

TRAKTOWANIE CIAŁA A SAMOOCENA

To, jak dana osoba traktuje swoje ciało, często może odzwierciedlać jej stosunek do samej siebie. Akceptacja swojego wyglądu i pozytywny stosunek do ciała jednak idą w parze z większym poczuciem własnej wartości. Traktowanie siebie w sposób czuły i przyjmujący, pomimo wszelkich niedoskonałości, jest objawem zdrowej pewności siebie. Jeśli ktoś zamęcza się ćwiczeniami fizycznymi. Czuje się nieustannie nieatrakcyjny i dąży do perfekcyjnego wyglądu, może być to wskaźnikiem krytycyzmu wobec siebie i stawiania wobec siebie wysokich wymagań. Jednocześnie w ten sposób dochodzi do traktowania swojego ciała w sposób przedmiotowy. Traktowanie jako narzędzia do realizacji celu (atrakcyjny wygląd), a nie widzenia siebie jako całości. Czyli; żywej, wrażliwej istoty, zasługującej na odpoczynek i życzliwość wobec samej siebie. 

W procesie psychoterapii ważne jest, aby obserwować stosunek pacjenta do własnego ciała. Jak (i czy) o nie dba. Jak się odżywia. Czy słucha jego głosu (potrzeb fizjologicznych, dolegliwości fizycznych), czy reaguje na przeciążenie i zmęczenie pojawiające się w ciele, czy zwraca uwagę na doznania płynące z ciała itp.

KONSEKWENCJE BRAKU KONTAKTU Z CIAŁEM

Ciało często informuje nas o naszym stanie psychicznym i fizycznym, zmęczeniu czy poziomie regeneracji, daje znać o przeżywanych przez nas emocjach.

Kiedy nie mamy kontaktu z ciałem, odcinamy się od części bardzo ważnych informacji o nas samych, płynących z naszego wnętrza.

Kiedy jesteśmy głusi na odczucia płynące z ciała. Nie umiemy nadstawić na nie ucha lub po prostu się tego nie nauczyliśmy, i trudno nam odbierać bodźce z jego wnętrza- możemy nie dostrzegać pojawiających się w nas uczuć lub przekraczać własne granice. Tym samym narażać się na przeciążenie.

Ciało w prosty sposób często mówi nam, że ma dość i potrzebuje odpocząć. Pojawiają się bóle, zmęczenie, ataki paniki z wszelkimi objawami fizjologicznymi. Jeśli ktoś przeciąża swój organizm (ciężką pracą, nadmiarem obowiązków, nadmierną pomocą innym) i ignoruje sygnały z ciała, prędzej czy później dojdzie do ściany, która może się jawić w postaci depresji, chorób przewlekłych czy zaburzeń nastroju. 

CIAŁO W PSYCHOTERAPII A NAUKA SŁUCHANIA CIAŁA.

Podsumowując! Aby nauczyć się wsłuchiwać w swoje ciało, należy praktykować kontaktowanie się z nim. Osoby, które mają z tym szczególny problem, będą potrzebowały więcej czasu, aby z większą łatwością odczuwać, nazywać i nadawać znaczenie sygnałom płynącym z ciała.

Poprawa kontaktu i relacji z własnym ciałem może odbywać się poprzez udział w różnych warsztatach czy zajęciach rozwojowych (mindfulness), a nawet po prostu ćwiczeniach fizycznych (joga). Również psychoterapia jest miejscem, w którym zbliżanie się do własnej cielesności może odbywać się w regularny sposób.

Podczas sesji psychoterapii terapeuta może zachęcać klienta do kontaktu z ciałem w „tu i teraz”, kiedy osoba opowiada o jakiejś ważnej dla niej sytuacji życiowej. Psychoterapeuci niejednokrotnie sięgają również do różnych technik, które ułatwiają doznawanie odczuć z ciała- wizualizacji, ćwiczeń związanych ze skanowaniem ciała, skupieniem na płynących z niego odczuciach w danej chwili, aktywnej uważności na odczuwanie bieżących bodźców z ciała, jak i z otoczenia (uruchamiających także zmysły).  Dzięki regularnemu uczestnictwu w psychoterapii klient ma szansę poznać siebie na wielu wymiarach- w tym także zbliżyć się do swojego ciała, poprawić relację z nim, nauczyć się go słuchać i dbać o nie. Jest to niezwykle ważne dla osób, które chcą wzmocnić swoje zdrowie psychiczne i fizyczne, ale także dla tych, które zmagają się aktualnie z wszelkimi dolegliwościami, takimi jak przewlekły ból, uzależnienia, zaburzenia nastroju czy zaburzenia odżywiania.

• Tu na psychoterapii w Warszawie, możesz się także przyjrzeć ciału.

W naszym Warszawskim Centrum Psychoterapii Terapia Nastroje na Żoliborzu: psychoterapia i ciało, zawsze są traktowane na równi. Zakładamy, że dużo prawdy mieści się w przysłowiu:

W zdrowym ciele – zdrowy duch!